گرمسار کجاست؟

مساحت

گرمسار یکی از شهرستان های استان سمنان با مساحت حدود ۵۱۸۲ کیلومتر مربع می باشد در غربی ترین قسمت استان و نزدیک ترین شهرستان نسبت به استان تهران قرار دارد، دشت گرمسار از شرق تا غرب (۴۸کیلومتر) و از شمال تا جنوب(۲۷کیلومتر) طول دارد. همچنین این شهرستان در کنار جاده ی ابریشم(امام رضا) و پیوندگاه راه آهن سراسری شمال (گرگان) قرار دارد.

شهرستان گرمسار در حدود ۹۵ کیلومتری استان تهران و از مرکز استان سمنان ۱۱۰ کیلومتر فاصله دارد.

همسایه های شهرستان گرمسار

از شمال به فیروزکوه و شهرستان دماوند ، از شرق به شهرستان سرخه و آرادان ، از غرب به شهرستان پاکدشت  و استان قم و از جنوب شهرستان آران و بیدگل است. گفتنی است که نواحی پیرامون گرمسار از رودخانه ی حبله رود سیراب می شود که این رودخانه از قسمت های مرکزی رشته کوه البرز سرچشمه می گیرد; اطراف گرمسار (به غیر قسمت های جنوبی شهرستان که به کویر منتهی می شود)، توسط رشته کوه های سیاه کوه احاطه شده است. شهرستان گرمسار به پایتخت نمک ایران، به خاطر وجود انواع معادن نمک، هم معروف می باشد.

نمایی زیبا از درون روستای ملک آباد شهرستان گرمسار

تضویر از نمای بیرونی کاروانسرای شاه عباسی

جمعیت

بر اساس آخرین سرشماری انجام شده در سال ۱۳۸۵، شهرستان گرمسار جمعیتی برابر ۳۹,۵۲۳نفر را داشته که مسلما طی سال های گذشته به جمعیت آن افزوده شده است;

زبان اغلب مردمان شهرستان گرمسار به زبان پارسی می باشد ولی در نقاط دیگر گرمسار مانند: مرکز و روستاهای بخش ایوانکی(که هم مرز با استان تهران می باشد)، قوم تات ساکن می باشد و به زبان تاتی سخن میگویند; همچنین مردمان آذری زبان اقوام(اوصانلو، پازوکی) از قدیم در گرمسار سکنا گزیده اند. اضافه می شود اقوام ایلیکایی، شهمیرزادی، مازندرانی ها، عرب زبانان، گیلک های منطقه ی قالیباف، کرد های شاملو، قراچورلو و لرهای دیناروند نیز در این شهر جذاب و دیدنی سکونت دارند.

تاریخچه و سرگذشت

این شهر زیبا، دیدنی و پر از آرامش در زمان گذشته (خوار) نام داشت که در سال ۱۳۱۹ ه.ش این نام به اسم فعلی تغییر یافت; همچنین قدیمی ها آن را (قشلاق) نیز مینامیدند که در آن زمان این شهر، دارای چهار بلوک: قشلاق، یاتری ، آرادان و ریکان بود.

این شهرستان در گذشته جزء بخش های استان تهران بوده و طی گذر زمان و وضع قوانین جدید تقصیمات کشوری، این بخش جزء شهرستان های استان سمنان محسوب شده است و همچنین در حال حاضر از ۳ بخش: مرکزی، ایوانکی و آرادان تشکیل شده است.

گفتنی است این شهر یکی از شانزده سرزمین اوستا با نام (ورن) بوده و همچنین در زمان آشوریان نیز آن را (خوارا) می نامیدند.

در گذشته این شهرستان جزء توابع نواحی ری یا (راگا) بوده و در زمان سلوکیان و اشکانیان به خاطر وجود نواحی استراتژیک از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده است به عنوان مثال:

• وجود دروازه کاسپین یا دربند خزر که دارای دروازه ای آهنین و محافظانی بوده و جداکننده ی مرز قوم مادها از پارت ها بود.
• در زمان سلوکیان بناهای شهرهای مهمی از جمله خاراکس که در این شهر باستانی بنا شده اند.
• قرار گرفتن در کنار جاده ی ابریشم که شبکه ای از راه‌های به‌هم‌پیوسته‌ با هدف بازرگانی در آسیا ، که شرق و غرب و جنوب آسیا را به هم و به شمال آفریقا و شرق اروپاپیوند می‌داد) و… ;

اغلب آثار باستانی این شهر به صورت خرابه ی قلعه ها و دژهای بزرگی که امروزه از آن ها (در اثر فرسایش و گذر هزاران سال) فقط تپه هایی بزرگ باقی مانده است که این کهن دژ ها در زمان هخامنشیان،اشکانیان و سلوکیان شهر های بزرگی را تشکیل می دادند; از تپه ها و قلعه های تاریخی معروف و دیدنی که در گرمسار وجود دارند میتوان: تپه غول آباد، تپه دزماران، تپه سعدآباد، جیران تپه و قلعه های : قلعه ده نمک، قلعه کهک، قصر بهرام، قلعه های ریکان، قلعه پنج تن، قلعه رشمه، قلعه ایوانکی، قلعه سردار و قلعه پاده میتوان اشاره کرد.

کاروانسرای شاه عباسی-آرادان

نمایی از کاروانسرای قصر بهرام

آب و هوا

ارتفاع این شهر از سطح دریا ۸۵۶متر می باشد. بخش گسترده ای از گرمسار آب و هوای خشک و بیابانی است یا به عبارتی دیگر: تابستان های گرم و خشک  و  زمستان های سرد و خشک را دارد.

سوغات

گل سر سبد سوغات این شهر خربزه ها و صیفی جات درجه یک و صادراتی، انار و رب انار، محصولات لبنی خالص (مربوط به قوم ایلیکایی ها و سنگسری ها، که در گذشته مردمانی کوچ نشین بوده اند) و نا گفته نماند: خورجین بافی، سفالگری، قالی بافی، جاجیم بافی، پارچه بافی، منبت کاری و معرق کاری، در این شهرستان توانسته در بازار های جهانی محبوبیت بالایی در بین طرفداران کسب کند;

از غذاها و خوردنی جات محلی محبوب و معروف گرمسار میتوان: ته چین گرمساری ، قرمه، گور ماست، نان تافتون محلی، فطیر محلی، کاک، نان چپاتی(نان تهیه شده از آرد جو)، اگِردَک، کلوا ، جزّ َک نون (نان تهیه شده از دنبه ی آب شده و روغن گیری شده)

صیفی جات یکی از سوغات شهرستان گرمسار

نان جو (چپاتی تهیه شده از آرد جو)

نان فطیر

کلوا

نان تافتون محلی گرمسار

نان اگردک

مناطق دیدنی گرمسار

از جاذبه های گردشگری و مناطق این شهر می توان:

کویر ریگ جن (که معروف به برمودای ایران است)،پارک ملی کویر (منطقه ی حفاظت شده و زیستگاه یوز ایرانی)، تپه غول آباد، تپه دزماران، تپه سعدآباد، جیران تپه و قلعه های : قلعه ده نمک، قلعه کهک، کاروانسرای قصر بهرام، قلعه های ریکان، قلعه پنج تن، قلعه رشمه، قلعه ایوانکی، قلعه سردار ، قلعه پاده، معادن نمک سردره، جاده سنگ فرش سیاه کوه ، خانه تاریخی باقری ها(موزه اقوام)، تنگه ظلمات، غار نمکی، کوه اژدها، قله کلرز، مجموعه تاریخی سیاه کوه، آب انبارگرمسار، قلعه استاناوند ناروهه و تونل نمکی گرمسار

اشاره کرد.

تصویری زییا از حوضچه های نمکی در معادن نمک سردره گرمسار

فراوانی معادن نمک موجود در گرمسار

کویر ریگ جن هنگام غروب آفتاب

غار نمکی گرمسار